فیلم Underground 1995

این یک کمدی سیاه است که برای یک مخاطب خاص ساخته شده است. فیلم به تاریخ یگوسلاوی از اشغال آن توسط آلمان‌ها در طول جنگ جهانی دوم تا تکه‌تکه شدنش می‌پردازد. این داستان از طریق چند شخصیت محدود روایت می‌شود: مارکو و بلکی دوستانی هستند که هر یک مسیر زندگی متفاوتی را دنبال می‌کنند: یکی به نوعی رئیس حزب کمونیست می‌شود و دیگری سرپرست یک کارخانه...

این یک کمدی سیاه است که برای یک مخاطب خاص ساخته شده است. فیلم به تاریخ یگوسلاوی از اشغال آن توسط آلمان‌ها در طول جنگ جهانی دوم تا تکه‌تکه شدنش می‌پردازد. این داستان از طریق چند شخصیت محدود روایت می‌شود: مارکو و بلکی دوستانی هستند که هر یک مسیر زندگی متفاوتی را دنبال می‌کنند: یکی به نوعی رئیس حزب کمونیست می‌شود و دیگری سرپرست یک کارخانه تسلیحات مخفی است که به دیگری کمک می‌کند تا ثروتمند شود. کارگردانی این اثر به عهده امیر کاستوریça بوده و فیلمی به شدت سوررئال و سخت برای درک است که به نظر می‌رسد برای مخاطبی خاص ساخته شده که من جزو آن نیستم. این فیلم به طرز عمیق و بدبینانه‌ای به وقایع می‌نگرد، به‌ویژه اگر به شیوه انتقادی که کارگردان به فیلم فکر کرده توجه کنیم: فیلمی که زحمت توضیح دادن وقایع تاریخی را به خود نمی‌دهد و فرض می‌کند که ما از قبل آنها را می‌دانیم و بر روی آنها کار می‌کند تا نحوه نگرش ما به قهرمانان جنگ را نقد کند. صادقانه بگویم، در مورد بازیگران زیاد صحبت نمی‌کنم چون هیچ‌یک از آنان را نمی‌شناسم. با این حال، احساس می‌کنم که کارشان در مقایسه با نوع فیلم و هدف کارگردان رضایت‌بخش بوده است. فیلمنامه پر از شوخی‌های سیاه است که گاهی قابل بحث هستند و مسائلی وجود دارد که اگر به آن‌ها فکر کنیم، ما را به تردید در مورد معقول بودن داستان می‌اندازند. به عنوان مثال، چگونه ممکن است گروهی از افراد برای مدت طولانی در زیر زمین پنهان بمانند بدون اینکه از وقایع اطراف خود باخبر شوند. این موضوع منطقی نیست. از نظر فنی، فیلم دارای دکورهای عالی و تصویربرداری بسیار خوبی است. با این حال، ویرایش کمی ضعیف انجام شده است زیرا فیلم نتوانسته است ریتم یکنواختی را حفظ کند و برخی صحنه‌ها خیلی طولانی هستند. اما آنچه بیشتر از همه مرا خسته و عصبی کرد، موسیقی متن خشن و گوش‌خراش بود که تحت‌تأثیر یک گروه موسیقی بادی و آوازهایی با صدای اسلاوی و به طرز اغراق‌آمیزی بلند و پر سر و صدا قرار داشت. اگرچه این فیلم گاه و بیگاه جذاب است و تعجب می‌کنم که چند نسخه از سریال «'Allo 'Allo» را کارگردان امیر کاستوریça تماشا کرده است، اما این فیلم همچنان نگاهی جالب به تکامل یگوسلاوی از مرحله جنگی چتنیک‌ها تا تکه‌تکه شدن کشور پس از مرگ تی تو ارائه می‌دهد. فیلم به سه بخش مجزا تقسیم شده است و آغاز آن کمی مرا به یاد ابتدای «هاننیبال بروکس» (۱۹۶۹) می‌اندازد که در آن یک باغ وحش بمباران می‌شود و نگهبان "ایوان" (با بازی اسلاوکو استیماچ) یکی از حیواناتش را نجات می‌دهد - این بار یک شامپانزه، نه یک فیل. در ادامه، داستان به این شکل پیش می‌رود که او، برادرش "مارکو" (پدرگ مانوئلوویچ) و بهترین دوستش "بلکی" (لازار ریستوسکی) سعی می‌کنند خانواده‌هایشان را در طول حملات نازی‌ها در امان نگه دارند و در عین حال از طریق بازار سیاه چند دینار اضافی به دست آورند. تنها "مارکو" اجازه دارد به سطح زمین برود، در حالی که دیگران برای ایمنی خود در زیر می‌مانند - اما وقتی جنگ به پایان می‌رسد، اولی دیگری را روشن نمی‌کند و بنابراین مانند گروهی از موش‌های بی‌خبر، به تولید مهمات خود ادامه می‌دهند، غافل از تغییرات بالای سر که تمرکز جدیدشان بر روی فعالیت‌های ضدکمونیستی است زیرا رژیم یوزف تی تو به طور محکم تثبیت شده است. بخش نهایی به نوعی مصالحه نامرتب بین دو بخش اول می‌پردازد و مسائل خام‌تری را که در طول تجزیه کشور به جنگ داخلی، با سودجویی و خیانت در حال گسترش است، بررسی می‌کند. آن‌ها ارتباط خود را از دست می‌دهند و هرج و مرج حاکم می‌شود - با وجود حضور کلاه‌برفی‌های آبی روشن نیروهای سازمان ملل. این فیلم مدت زمان طولانی دارد و در برخی از مواقع می‌توان به راحتی آن را با یک تیغ جراحی برید، اما شخصیت‌ها به طور لذت‌بخشی دیوانه‌وار و سرگرم‌کننده هستند و در عین حال به اندازه کافی محتوا دارند تا رفتار اصولی آن‌ها در دفاع از کشور و جوامع‌شان را به تفکر وادار کند. کمدی فیلم چندان پیچیده نیست و بیشتر به شوخی‌های خنده‌دار شباهت دارد (صحنه‌ای در پایان با یک صندلی چرخدار برقی در حال سوختن وجود دارد که به خوبی کل داستان را جمع‌بندی می‌کند)، اما این شوخی به طرز مؤثری نشان می‌دهد که چگونه برای هر کسی که در نیمه دوم قرن بیستم در این بخش از بالکان بزرگ می‌شد، چقدر تروماتیک بوده است و بسیاری با چه استقامت و انرژی این چالش را پذیرفته‌اند. نمی‌توانم بگویم که هیچ یک از بازیگری‌ها به طور خاص برجسته بودند (به جز شاید میمون که درون یک تانک کاملاً زرهی خوش می‌گذرانید)، این بیشتر یک تلاش گروهی است که کمدی را با تاریخ به طرز جالبی ترکیب می‌کند.